مدلسازی، پیش بینی تلاطم و بررسی رابطه آن با بازده در بورس اوراق بهادار تهران و بورس های بین الملل

این پایان نامه شامل سه رساله می شود؛ در رساله اول به مطالعه مشخصه های ویژه بازارهای سهام پرداخته می شود، این مشخصه ها در شاخص های بازارهای مود مطالعه، مورد آزمون وبررسی واقع شده، و براساس شناخت حاصل از شاخصهای بازارها و با استفاده از مدلهای طبقه آرچ، تلاطم بورس اوراق بهادار تهران و بورس های بین الملل، مدلسازی شده است. آزمون مشخصه های ویژه بازار، نشان می دهد که همه بورس های بین المللی، دارای کشیدگی بالا و تلاطم خوشه ای، دارای اثرات آرچ و گارچ، عدم وجود خودرگرسیون بین بازده ها و بدان سبب تایید فرضیه بازارهای کارا در سطح ضعیف، می باشند. با این حال آزمون فرضیه عدم تقارن نشان می دهد که همه بورس های بین المللی به غیر از دو بورس نوظهور کوالالامپور و استانبول، دارای پدیده عدم تقارن یا اثرات اهرمی هستند. آزمون مشخصه های بازار در خصوص بورس اوراق بهادار تهران نیز نشان می دهد که بورس تهران هم دارای کشیدگی بالا، تلاطم خوشه ای و اثرات آرچ و گارچ است. با این حال آزمون خودرگرسیون بین بازده ها نشانگر خودرگرسیون قوی بین بازده ها بود، که بر این اساس، فرضیه بازارهای کارا در سطح ضعیف رد شد. آزمون عدم تقارن نیز نشانگر رد شدن فرضیه عدم تقارن در بورس تهران است. در رساله دوم، صحت پیش بینی تلاطم مدلهای ساده در مقابل مدلهای پیچیده تر سری های زمانی، مدلهای شرطی طبقه آرچ، در بورس اوراق بهادار تهران و بورس های توسعه یافته شامل دو شاخص اصلی بورس اوراق بهادار تهران و 8 شاخص دیگر از بورس های بین المللی آزمون و بررسی می شود. صحت پیش بینی این مدلها در بورس های مختلف با استفاده از روش شناسی خارج از نمونه مورد ارزیابی واقع می شود. از مدلهای زیر در این رساله استفاده شده است: مدل های گام تصادفی، میانگین تاریخی، میانگین متحرک، هموارسازی نمایی، میانگین متحرک موزون نمایی، رگرسیون و مدلهای طبقه آرچ؛ arch، garch، egarch و gjr- garch. جهت ارزیابی صحت پیش بینی نیز از توابع زیان متقارن شامل، میانگین کامل خطا، ریشه دوم میانگین مجذور خطا و میانگین درصدی کامل خطا، استفاده گردید. آزمون های تجربی، نتایج زیر را نشان می دهد؛ در غالب بورس های بین المللی ، مدل gjr- garch رتبه اول ، مدلgarch درغالب بورس ها در رتبه دوم قرار گرفته و مدل گام تصادفی ، مدلی است که بدترین پیش بینی را در اکثر بورس های مذکور حاصل نموده است. از سوی دیگر نتایج در مورد بورس تهران نتایج متفاوت تری را نشان می دهد: مدل ساده نمایی بهترین پیش بینی و مدل گام تصادفی تقریبا رتبه دوم را کسب نموده است. در نهایت اینکه مدل میانگین تاریخی بدترین نوع پیش بینی را حاصل نموده، و مدل های طبقه آرچ نیز پیش بینی مناسبی را در بورس تهران به نمایش نگذاشته اند. در رساله سوم، رابطه بین تلاطم و بازده بورس اوراق بهادار تهران و سایر بورس های بین المللی همزمان با استفاده از دو متدولوژی انگل (engle et al, 1987) و فرنچ (french et al, 1987) صورت گرفت. نتایج این رساله از مطالعه های وایتلو (whitelaw, 1994) وایت لو (whitelaw, 2000)بیکارت و وو (beakart and wu, 2000) لی و همکاران (li et al, 2005) و مطالعه بالابان وبایر(balaban and bayer, 2005) حمایت می کند، براین اساس، نتیجه این مطالعه نیز چالشی برای نظریه پرتفلیو محسوب می شود. به نظر می رسد که انحراف معیار یا واریانس شرطی معیار مناسبی جهت اندازه گیری ریسک نباشد. برخلاف بورس های نوظهور که به سمت کارایی اطلاعاتی پیش می روند و غالبا دارای تلاطم بالایی هستند، بورس تهران از عدم کارایی اطلاعاتی لازم و تلاطم پایین بواسطه وجود مکانیسم های کنترلی قیمت شبیه دامنه نوسان محدود قیمتی سهام، حجم مبنا برای معاملات و نیز حجم کم سهام شناور در دست سهامداران خصوصی، رنج می برد، براین اساس به نظر می رسد مکانیسم های کنترلی قیمت پیشگفته باید تسهیل شوند تا مکانیسم عرضه و تقاضا که در همه بورس های توسعه یافته و غالب بورس های نوظهور، تعیین کننده قیمت است، حاکم شود.